Οδηγίες για την κατασκευή ΑΝΕΠΙΣΗΜΩΝ χώρων εξάσκησης αλμάτων, downhill, northshore και μικρών αυτοσυντηρούμενων διαδρομών 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι οδηγίες αυτές δημιουργήθηκαν για συλλόγους, ομάδες ή μεμονωμένους αναβάτες που έχουν εντοπίσει μία περιοχή ή ένα τμήμα αυτής και επιθυμούν να χρησιμοποιούν ως έναν ανεπίσημο χώρο εξάσκησης ορεινής ποδηλασίας. Ο χώρος αυτός μπορεί να περιλαμβάνει:

1) Χώρους εξάσκησης αλμάτων

2) Διαδρομή downhill

3) Διαδρομή Dual Slalom

4) Κατασκευές Northshore

5) Μικρές αυτοσυντηρούμενες διαδρομές

Γιατί πρέπει ΠΑΝΤΑ να ζητάμε άδεια;

Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως μπορείτε να κάνετε τα πάντα χωρίς άδεια, αλλά η Ε.Ε.Ο.Π. δεν το θεωρεί σωστό.

Από την εμπειρία που έως τώρα έχουμε ως αναβάτες κυρίως αποκομίσει, ξέρουμε πως αν και oι κτηματίες (ιδιώτες ή δημόσιο) μπορεί να μην βλέπουν με καλό μάτι τη χρήση των εδαφών τους για ορεινή ποδηλασία, εν τούτις γνωρίζουν πως είναι δύσκολο ως ακατόρθωτο να σταματήσουν τις όποιες δραστηριότητες. Γι αυτό το λόγο προτιμούν να παίζουν το ρόλο του ”λιγότερου κακού” καταστρέφοντας  συνήθως τις όποιες κατασκευές και έχετε κάνει. Αντί λοιπόν να μπαίνετε σε εχθρικές διαδικασίες και αντιπαραθέσεις που τελικά δεν συμφέρουν κανέναν, ίσως θα ήταν καλύτερο να αλλάξετε τακτική.

Μπορεί να είναι δύσκολο κάποιες φορές, αλλά στο τέλος και μακροπρόθεσμα κυρίως, θα δείτε πως οι κόποι σας έχουν πιάσει τόπο και δεν  θα έχουν καταστραφεί μετά απο τόσες ώρες προσπάθειας απο τον όποιο κτηματία που ξαφνικά ανακάλυψε ότι κάτι γίνεται στη γη του. Γι αυτό το πρώτα ζητήστε για άδεια κατασκευής

Βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε: 

Βήμα 1: Επικοινώνησε με τον κτηματία

Εάν η περιοχή που εντοπίσατε είναι δασική τότε επικοινωνήστε με το τοπικό σας δασαρχείο. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο ιδιοκτήτης είναι το κράτος αλλά όχι και σε όλες. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση ενδέχεται να πρέπει να κάνετε μία μικρή έρευνα για να βρείτε τον ιδιοκτήτη. Απευθυνθείτε στους δήμους ή ακόμα και στην τοπική κοινωνία για να βρείτε εύκολα την απάντηση.

Όταν εντοπίσετε τον ιδιοκτήτη, καταγράψτε τις λεπτομέρειες της πρότασης που θέλετε να κάνετε, ούτως ώστε όταν επικοινωνήσετε μαζί του για πρώτη φορά να είστε προετοιμασμένοι σωστά και να μπορέσετε να τον πείσετε πιο εύκολα για μία συνάντηση, όπου θα του αναπτύξετε ενδελεχώς τις σκέψεις και τις ιδέες σας.

Βήμα 2: Προετοιμασία για συνάντηση με τον κτηματία

Κατ’ αρχήν πρέπει να έχετε ξεκάθαρη εικόνα του τι ακριβώς θέλετε να κάνετε. Αυτό πρέπει περιλαμβάνει τόσο την ιδανική εικόνα του σχεδίου σας όσο και το ελάχιστο που θα κάνει την ιδέα σας βιώσιμη. Πρέπει να είστε προετοιμασμένοι ότι θα συναντήσετε ενστάσεις από μέρους του ιδιοκτήτη και γι αυτό είναι απαραίτητο να έχετε ετοιμάσει μία σειρά απαντήσεων και αντιπροτάσεων, με τις οποίες θα προσπαθήσετε να του κάνετε κατανοητά τα όποια ερωτήματα και θα κατευνάσετε τις όποιες του ανησυχίες.

Επίσης θα πρέπει να έχετε ορίσει έναν αντιπρόσωπο, ο οποίος θα είναι ο σύνδεσμος επικοινωνίας με τον κτηματία.

Πιθανά προβλήματα που θα συναντήσετε:

Πρόβλημα 1: Iδιωχρησία. Κάθε κομμάτι γης ανήκει και σε κάποιον και συνήθως οι ιδιώτες τείνουν να είναι λιγότερο ανεκτικοί απ’ ότι το κράτος απέναντι σε οποιαδήποτε ”παράνομη” δραστηριότητα λαμβάνει χώρα στη γη τους. Επίσης γενικά αναφερόμενοι εμφανίζονται απρόθυμοι στο να μοιράζονται την ιδιοκτησία τους κυρίως αν αυτό δεν τους αποφέρει κάποιο κέρδος . Αυτό καθιστά συνήθως πιο εύκολη τη συνεργασία με το κράτος αλλά πάντα υπάρχουν και εξαιρέσεις.

Προτεινόμενη λύση: Επειδή είναι δύσκολη η αντιμετώπιση ενώς τέτοιου επιχειρήματος, θα πρέπει να πείσετε τον ιδιοκτήτη οτι η λύση που προσφέρετε είναι η λιγότερο ζημιογόνος. Πρέπει να κατανοήσει πως ένα μόνιμο καθεστώς επιθεώρησης-καταστροφής θα έχει μεγάλο κόστος και θα είναι χρονοβόρο

Πρόβλημα 2: Δημόσια ευθύνη και πιθανότητα μηνύσεως για τραυματισμούς. Αυτό θα απασχολήσει πάρα πολύ τον κτηματία καθώς είναι υποχρεωμένος να “φροντίζει” όλους όσους βρίσκονται μέσα στην ιδιοκτησία του, ακόμη και τους καταπατητές. Κυρίως δε  αν γίνει κάποιος αντιληπτός και δεν αποχωρήσει θα θεωρηθεί ότι έχει προσκληθεί απο τον ιδιοκτήτη και σε περίπτωση τραυματισμού θα μπορεί να τον μηνύσει. Σαν αποτέλεσμα προκειμένου ο ιδιοκτήτης να αποφύγει όλα αυτά, θα πρέπει να παρέχει ασφάλεια σε όσους εισέρχονται στη γη του. Αυτό μεταφράζεται σε χρήμα και επιπλέον ευθύνη που όπως προαναφέραμε απο τη στιγμή που δεν του αποφέρει η δραστηριότητά σας κάποιο κέρδος, τότε σίγουρα δεν θα είναι θεμιτό.

Προτεινόμενες λύσεις: Θα πρέπει να εκπονήσετε μία πλήρη μελέτη εκτίμησης κινδύνου, όπου θα αναφέρετε όλους τους πιθανούς κινδύνους αλλά και τους τρόπους με τους οποίους θα τους ελαχιστοποιήσετε ή ακόμα καλύτερα θα τους εξαλείψετε.

Αν δεν παρέχετε κάποιου είδους ασφαλιστική κάλυψη, θα πρέπει να τοποθετήσετε σε εμφανή σημεία πινακίδες που να αναφέρουν ότι ”εισέρχεστε με δική σας ευθύνη” και ”προσοχή κίνδυνος”

Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα σε τρίτους που δεν συμμετέχουν στη δραστηριότητά σας (π.χ. περιπατητές). Μεγάλο τμήμα αυτού του κινδύνου μπορεί να μειωθεί με τη χρήση ορθής σήμανσης στα σημεία εισόδου της περιοχής καθώς και σε γειτνιάζοντα τμήματα.

Επιπλέον αναβάτες που θα χρησιμοποιήσουν τις κατασκευές σας και δε θα ανήκουν στην ομάδα σας μπορεί να τραυματιστούν και να θεωρηθεί ο ιδιοκτήτης αλλά και εσείς μερικώς υπεύθυνοι. Για αυτό ίσως θα πρέπει να κάνετε με τον ιδιοκτήτη μία σύμβαση διαχείρισης, με την οποία η ομάδα σας θα δέχεται εν μέρει την ευθύνη για τη διαχείριση των δραστηριοτήτων στο τόπο που επιλέξατε. Προσοχή όμως γιατί αυτό μπορεί να φέρει ασφαλιστικές επιπτώσεις!!!. Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στη σήμανση των κατασκευών, όπου θα καθίσταται προφανής στους αρχάριους ο όποιος κίνδυνος υπάρξει απο τη χρήση αυτών,  καθώς μπορεί να είναι απαιτούν αυξημένες ικανότητες που δεν θα κατέχουν.

Πρόβλημα 3: Άναρχη επέκταση. Πολύ συχνά και όχι απαραίτητα λανθασμένα, επικρατεί η αντίληψη πως εάν επιτραπεί η διεξαγωγή μίας δραστηριότητας τότε αυτή θα ξεφύγει απο τον όποιο έλεγχο υπάρχει και δεν θα είναι διαχειρίσιμη. Επίσης επικρατέστερη και δυστυχώς πολλές φορές αληθής είναι η άποψη οτι κάποιοι αναβάτες θα θελήσουν με το πέρασμα του χρόνου να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους και σε ”παρθένα” τμήματα της περιοχής

Προτεινόμενη λύση: Θα πρέπει να έρθετε σε κάποιου είδους συμφωνία με την οποία θα επιτρέπεται η χρήση σε συγκεκριμένο αριθμό αναβατών και οτι δεν θα το διαφημίσετε με οποιοδήποτε τρόπο σε μαγαζιά, forums και γενικά στο internet. Επίσης θα πρέπει να συμφωνήσετε στη χρήση ΜΟΝΟ μιας συγκεκριμένης περιοχής και να κλείσετε με φυσικό τρόπο(κλαδιά, κορμούς κ.τ.λ.) την όποια  πρόσβαση στη μη επιτρεπόμενη περιοχή, αποτρέποντας έτσι όλους τους ποδηλάτες απ’ το να εισέρχονται σε αυτήν

Πρόβλημα 4: Καταστροφή στη χλωρίδα ή σε καλλιέργειες. Το κόψιμο δέντρων, η καταστροφή της χλωρίδας και όποιας τυχόν καλλιέργειας απο μέρους σας σίγουρα θα απασχολήσει τον κτηματία είτε οικονομικά είτε περιβαλλοντολογικά. Μη ξεχνάτε οτι πιθανώς και ο ίδιος να δραστηριοποιείται έντονα στην ίδια περιοχή και οτι εσείς θα αποτελείται εμπόδιο στην όποια δράση του.

Προτεινόμενη λύση: Πρέπει οπωσδήποτε να συμφωνηθεί ότι η περιοχή δεν θα χρησιμοποιείται απο ποδηλάτες κατα τη διάρκεια δράσεων ή έργων του κτηματία. Αυτό θα επιτευχθεί με την επικοινωνία μεταξύ του κτηματία/φορέα διαχείρισης και του υπεύθυνου που έχετε ορίσει, ο οποίος με τη σειρά του θα ενημερώσει την υπόλοιπη ομάδα. Επίσης οι εθελοντικές δράσεις όπως π.χ. καθαρισμός δασών οι οποίες γίνονται μετά από συνεννόηση με τον κτηματία, συμβάλλουν στη διατήρηση της καλής σας εικόνας και την ενισχύουν, για αυτό θα πρέπει να τις επιζητείτε και να συμμετέχετε όταν συμβαίνουν.

Πρόβλημα 5: Επιδράσεις στο κυνήγι. Σε πολλές περιοχές της χώρας μας επιτρέπεται το κυνήγι άγριων ζώων και σε αυτές τις περιοχές υπάρχουν και επίσημοι κυνηγετικοί σύλλογοι. Η διεξαγωγή οποιασδήποτε δραστηριότητας σε τέτοιου είδους περιοχές κατά την κυνηγετική περίοδο δυσκολεύει τους κυνηγούς,  γιατί πέρα από επικίνδυνη που είναι για τους υπόλοιπους χρήστες του βουνού και τους οποίους πρέπει να προσέχουν, προκαλούν ανησυχία και στα θηράματα. Επιπλέον το κυνήγι αποφέρει άμεσα ή έμμεσα κέρδος στους κτηματίες.

Προτεινόμενη λύση: Εντοπίστε τα όρια των περιοχών αυτών. Επικοινωνήστε με τους κατά τόπους κυνηγετικούς συλλόγους για να αποφύγετε τους όποιους διαπληκτισμούς και συμφωνείστε στη ΜΗ χρήση της περιοχής από ποδηλάτες  κατά την κυνηγετική περίοδο μαζί τους αλλά και με τον κτηματία/φορέα διαχείρισης , τόσο για να μην εμποδίζετε την κυνηγετική δραστηριότητα όσο και κυρίως για την δικιά σας ασφάλεια.

Πρόβλημα 6: Διαμάχες με περιπατητές ή με ιππείς.                                                   Οι περιπατητές και οι ιππείς μπορεί να χρησιμοποιούν μονοπάτια δίπλα ή πάνω ακριβώς στην τοποθεσία την οποία έχετε διαλέξει και συνήθως σε μονοπάτια που χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα από πολλούς χρήστες διαφορετικών δραστηριοτήτων  δημιουργούνται προστριβές.   Προτεινόμενη λύση: Προσπαθήστε να αποφύγετε την δημιουργία χώρων εξάσκησης ή μονοπατιών σε αυτές τις περιοχές. Σε περίπτωση που αυτό καθίσταται αδύνατο φροντίστε να υπάρχει ευδιάκριτη σήμανση και το οπτικό πεδίο να είναι καθαρό προς όλους τους χρήστες. Σε γενικές γραμμές αποφύγετε μονοπάτια που είναι δημοφιλή σε περιπατητές και ιππείς.

Πρόβλημα 7:Προστασία της φύσης και οι επιδράσεις στη χλωρίδα και στην πανίδα. Οι κτηματίες είτε ιδιώτες είτε το κράτος ενδιαφέρονται για τη προστασία της φύσης και τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος. Επιπλέον γι αυτούς ακριβώς τους λόγους μπορεί να συνεργάζονται με διάφορες οικολογικές οργανώσεις ή περιβαλλοντολογικούς συλλόγους. Αυτό μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υλοποίηση του σχεδίου σας και γι αυτό θα πρέπει να γνωρίζετε εκ των προτέρων αν υπάρχουν ζώα ή φυτά ιδιαίτερου ενδιαφέροντος στη περιοχή για την οποία ενδιαφέρεστε. Προτεινόμενη λύση: Κατ’αρχήν εάν γνωρίζετε την ύπαρξη σπάνιων ή ιδιαίτερου ενδιαφέροντος φυτών ή ζώων στην περιοχή για την οποία ενδιαφέρεστε, καλό θα ήταν να αναθεωρήσετε το σχέδιό σας. Μιλήστε με τον κτηματία και με τους πιθανούς συλλόγους/οργανώσεις  και τροφοδοτήστε τους με  λύσεις. Αυτές οι λύσεις μπορεί να είναι για παράδειγμα η χρήση της περιοχής για ποδήλατο συγκεκριμένες περιόδους τον χρόνο, όπου οι δυσμενείς επιπτώσεις στη χλωρίδα ή στην πανίδα να είναι οι ελάχιστες ή και μηδαμινές, καθώς και η χρήση  ορισμένων πολύ συγκεκριμένων περιοχών, προσπαθώντας παράλληλα να αποτρέψετε  τη χρήση ποδηλάτου πέραν των ορίων τους.

Βήμα 3ο: Συμφωνία και κανόνες χρήσης

Ο κτηματίας πολύ πιθανό να απαιτήσει τη τήρηση κάποιων κανόνων ή τη σύναψη συμφωνίας. Αυτό μπορεί να έχει μία άτυπη προφορική μορφή κυρίως σε ομάδες/παρέες που δεν έχουν  επίσημη  σύσταση, όμως μπορεί να έχει και τη μορφή έγγραφης συμφωνίας. Αν κάτι τέτοιο απαιτηθεί πρέπει  να επικεντρωθείτε στα εξής:

• Καθορισμός ορίων της περιοχής που θα χρησιμοποιείται
• Ευδιάκριτη σήμανση τόσο για εσάς όσο και για τους υπόλοιπους χρήστες
• Μορφές και τύποι κατασκευών που θα επιτρέπονται
• Καθορισμός σημείων όπου θα υπάρχουν κατασκευές, άλματα κ.τ.λ.
• Παρακολούθηση και επιθεώρηση των εργασιών από εσάς και τον κτηματία
• Καθορισμός κανόνων ασφαλείας
• Παροχή και χρήση υλικών για τις κατασκευές
• Καθορισμός χρήσης μηχανοκίνητου εξοπλισμού ή χειροκίνητων εργαλείων
• Διαδικασία αναφοράς και αντιμετώπισης ατυχημάτων
• Απαγόρευση ρίψης σκουπιδιών
• Καθορισμός απαιτήσεων ύπαρξης αστικής ευθύνης και ασφάλειας τόσο προς εσάς όσο και προς τους υπόλοιπους χρήστες

Βήμα 4ο: Κατασκευή χώρων εξάσκησης.

Εργαστείτε έτσι ούτως ώστε να μην χρειαστεί ο κτηματίας να επέμβει ή να καταστρέψει τις κατασκευές σας. Κάνετε τη ζωή σας πιο εύκολη και προστατέψετε τη δουλειά σας, ελαχιστοποιώντας τις ευθύνες του κτηματία ακολουθώντας τον παρακάτω οδηγό που αφορούν τη χρήση υλικών και διάταξης του χώρου

Αποδεκτά Υλικά	Μη αποδεκτά υλικα
Πέτρα	Μέταλλο
Ξύλο	Σάπιο ξύλο
Χαλίκι	Αιχμηρές πέτρες και ξύλα
Πεσμένα δέντρα
Χώμα

Σχεδιάστε/Κατασκευάστε

• Ανοικτές διατάξεις με καλό οπτικό πεδίο
• Ευδιάκριτα άλματα
• Καλή ορατότητα διαδρομής και εισόδου αλμάτων
• Ευδιάκριτες διαδρομές και κατασκευές από τους υπόλοιπους χρήστες
• Ευδιάκριτα και καθορισμένα όρια χώρου εξάσκησης
• Καλή ορατότητα εξόδου μετά από στροφές
• Διαδρομές διαφυγής (chicken runs)

Αποφύγετε

• Χώρους που χρησιμοποιούνται από περιπατητές
• Υπάρχοντα μονοπάτια και διασταυρώσεις
• Χαμηλή ορατότητα  στις εξόδους και στις εισόδους μονοπατιών
• Εμπόδια (ξύλα, πέτρες κ.τ.λ.) στις προσγειώσεις αλμάτων